Persondieđut adnojit máŋgga oktavuođas; ovdamearkka dihte studeantabargguin, oahpahusas, dutkamis, almmuheamis ja áššemeannudeamis.

Go geavahat persondieđuid, de dus lea ovddasvástádus oahppat njuolggadusaid. Don galggat maiddái dieđuid árvvu mielde árvvoštallat mot daid galgá suddjet (luhtolašvuohta, integritehta (leatgo rivttes dieđut) ja beasatlašvuohta).

Personsuodjalusnjuolggadusat muddejit visot persondieđuid meannudeami (diehtoáittardeaddji.no), earret eará čohkkema, registrerema, gieđahallama, vurkema, gávdnama, sirdima ja sihkkuma. Personsuodjalusmearrádusas dat gohčoduvvo persondieđuid meannudeapmin.

Personsuodjalusmearrádus bidjá gáibádusaid mat gusket sihke go dieđut leat vižžon alddis dan guoskevaš olbmos, ja go leat rahpasat olahanmuttus neahtas.

Don galggat duođaštit:

• Gieđahallama čielga definerejuvvon ulbmila.
• Lobi gieđahallat dieđuid. Dat sáhttá leat láhkavuođđu, miehtan, šiehtadus dahje eará ákkat mat leat namuhuvvon personsuodjalusmearrádusas.Geahča .Diehtoáittardeaddji bagadusa gieđahallanvuođu birra
• Ahte persondieđuin lea dohkálaš kvalitehta.
• Mot riska lea árvvoštallon ja makkár suddjendoaibmabijut leat ásahuvvon dieđuid várás.
• Leago dárbu árvvoštallat personsuodjalusváikkuhusaid (DPIA). Jus don čađahat DPIA, de galggat dan duođaštit.
  Geahča Diehtoáittardeaddji bagadusa DPIA birra ja Artihkal 29 joavkku njuolggadusat.
• Ahte lea dahkkon diehtogieđahallanšiehtadus jus earát galget doaimmahit vuogádaga, dahje eará ládje gieđahallat persondieđuid ásahusa namas. Siskkáldas doaimmaheamis galgá siskkáldas bearráigeahččanvuogádat gokčat dieđuid gieđahallanbargovuogi.
  Geahča Diehtoáittardeaddji bagadusa diehtogieđahallanšiehtadusaid birra ja Unita resurssa GDPR-barggu hárrái.

Iskka maiddái

• Dárbbašago gieđahallanrávvagiid personsuodjalusáittardeaddjis ja/dahje eará lágan dohkkeheami.
• Personsuodjalusáittardeaddjis dahje iežat ásahusas nu árrat proseassas go vejolaš.
• Vuođđoprinsihpaid,
  geahča Diehtoáittardeaddji bagadusa vuođđoprinsihpaid birra ođđa njuolggadusaid vuođul.
• Leatgo IT-čovdosat dahje vuogádat, maid don plánet geavahit, sihkkaraston guoskevaš persondieđuid gieđahallama várás.
• Gokčetgo IT-čovdosat, IT-vuogádagat, bargovugiid hábmen, organiseren ja oahpahus gáibádusaid sisagođđojuvvon personsuodjalusa ektui. Geahča Diehtoáittardeaddji bagadusa sisagođđojuvvon personsuodjalusa birra.
• Oahppo- dahje bargobáikkis leago visot váldon vuhtii. Soitet eará gáibádusat maid maiddái ferte árvvoštallat ja gokčat.

Persondieđuid galgá suodjalit, vai boasttuolbmot eai beasa diehtit daid birra ja eai beasa rievdadit, sihkkut ja billistit daid sisdoalu, ja seammás galget dieđut leat olahanmuttus sidjiide geat dárbbašit daid.

Suodjaleami gáibádusmuddu stuorru mađi eanet luhtolašvuohta dieđuin lea (sensitiivamuddu) ja mađi eanet registrerejuvvon olbmot leat.

Ovdamearkkat dábálaš suodjalandoaibmabijuin leat sisaloggen, sihkarvuođakopieren ja logga das gii lohká, rievdada dahje sihkku dieđuid. Loggema sáhttá geavahit dalle go áigu bearráigeahččat ahte boasttuolbmot eai leat vuogádagaid siskkobealde dahje ahte geavaheaddjit eai ávkkástala beassanvejolašvuođa ovdamearkka dihte snuggamii.

Eambbo informašuvdnasihkarvuođa birra, geahča Sihkkaraste dieđuid. .

Muhtun Persondieđuid lea láhkageatnegahtton sáddet earáide, ovdamearkka dihte Loatnakássii dahje Vearroeiseválddiide.

Eará almmolaš ásahusain lea maiddái vuoigatvuohta oažžut vissis dieđuid, ovdamearkka dihte NAV:s ja politiijas.

Soaitá maid dárbu sirdit dieđuid ásahusaid gaskkas, ovdamearkka dihte dutkanprošeavttain, main leat olgguldas áššebealit mielde, dahje go geavaha olgguldas IT-bálvalusaid de dárbbaša diehtogieđahallanšiehtadusa.

Vaikko gii sáhttá bivdit beassat oaidnit almmolaš arkiivvaid. Dušše bargit, geain leat earenoamáš fápmudusat, sáhttet mearridit dieđuid sáddet olggos. Iskka iežat oahppo- dahje bargosaji bargovugiid.

Bargoaddi sáhttá earenoamáš dáhpáhusaid oktavuođas geahččat bargiid e-poasttas dahje priváhta fiillaid (datatisynet.no).

Luohttámušolbmot ja bargit sáhttet beassat oaidnit bálkádieđuid (datatilsynet.no).

Juohkehaš sáhttá bivdit oažžut dieđuid iežas birra.

Njuolggadus lea ahte persondieđuid galgá sihkkut (datatilsynet.no) go eai šat leat anus. Dat guoská buot kopiijaide (maiddái iežas fiilasurggiin).

Dutkandieđuid galgá dábálaččat sihkkut dahje anonymiseret go dutkanprošeakta lea čađahuvvon.

Arkiivaárvosaš (lovdata.no) persondieđuid galgá arkiveret. Dat leat ovdamearkka dihte persondieđut mat leat adnon áššemeannudeamis, gii lea váldon sisa guđege ohppui, eksámenvástádusat ja masterčállosat.   

Iskka iežat oahppo- dahje bargobáikki bargovugiid sihkkuma ja arkiverema birra.

Geahča eambbo vurkema, arkiverema ja sihkkuma birra.

Eambbo sihkkuma birra, geahča "slettmeg.no".

Buohkain lea ovddasvástádus dieđihit leavvan persondieđuid birra (spiehkasteamit)(datatilsynet.no).

Ovdamearkkat maid galggat dieđihit:

• Boasttusáddejuvvon e-poasttaid ja mildosiid
• Boasttujuohkin- dahje almmuheapmi
• Massán biergasiid (mobiila, dihtora, dihtordulbosa, notáhtaid ja sullasaččaid)
• Boasttuvuođat beassamis, reaidduin dahje prográmmain, mii sáhttá váidudit suddjema
• Bargovuogit váilot, eai doaimma dahje eai čuvvojuvvo

Sávakeahtes dáhpáhusaid duođalašvuođagrádat rievddadit dan mielde leatgo persondieđut máŋga dahje moatti olbmo birra, dahje gusketgo earenoamáš kategoriijaide (sensitiiva persondieđut) vai eai.

Iskka iežat oahppo- dahje bargobáikkis mot sávakeahtes dáhpáhusaid dahje spiehkastemiid galgá dieđihit.

Geahča eambbo sávakeahtes dáhpáhusaid birra (spiehkasteamit)